Dụ ngôn người pharisêu và người thu thuế cho chúng ta thấy hai thái độ cụ thể.
Người Pharisêu muốn khẳng định bản thân và khoe khoang về phẩm cách của mình. Ông tự hào vì ông thuộc một tầng lớp khác, thuộc những người Pharisêu, tức là thành phần tách biệt khỏi dân chúng tầm thường. Vì thế ông tự kiêu về chính mình và đánh gia thấp người khác là những kẻ « tham lam, bất chính, ngoại tình, hay là không như tên thu thuế kia ». Trong khi tỏ mình cách kiêu căng, ông tỏ ra sự khinh miệt người khác. Ông qui chiếu về chính mình và cho thấy ông thiếu tình yêu thương và lòng tốt.
Ngược lại, người thu thuế bắt đầu cầu nguyện bằng thánh vịnh 50 : « Lạy Thiên Chúa, xin thương xót con là kẻ tội lỗi ». Ông không xét đoán người khác, nhưng xét đoán chính mình. Ông ta than thở về sự khổn khổ của mình vì tội lỗi ông đã phạm.
Nói tới người thu thuế, thời Chúa Giê-su, họ bị coi là tội lỗi vì cộng tác với Đế quốc La mã bóc lột dân chúng khi thu thuế nộp cho người La mã. Họ cũng lợi dụng nghề này để tham nhũng, vơ vét tiền của từ những người nghèo vào túi của họ. Họ không có bạn hữu nào khác ngoài những người bạn cùng làm một nghề thu thuế như họ. Họ bị khinh miệt bởi những người đồng bào của họ. Họ cũng khỉnh rẻ chính họ vì cái nghề mà họ đang làm. Trong sự khổ sở đó mà ông thu thuế này đã cậy dựa vào lòng thương xót của Thiên Chúa.
Tất cả các bài học của dụ ngôn dựa tên hai từ ngữ được nhấn mạnh trong câu đầu và câu cuối của dụ ngôn : câu đầu tiên cho thấy ông Pharisêu tự nhận mình là « người công chính », còn câu cuối lại cho thấy ông thu thuế trở về nhà mình thì được « nên công chính », tức là ông được công chính bởi Thiên Chúa ban cho ông.
Như chúng ta biết, Chúa Giê-su yêu thương tất cả mọi người và không phân biệt đối xử : ngài đón tiếp những người Pharisêu như ông Nicođêmô và Simon, đón tiếp bà Maria Madalena, những người nghèo khó, các trẻ em, người đau ốm, phụ nữ ngoại tình, chị samaria dân ngoại, người đàn bà góa, và cả những người thu thuế và tội lỗi.
Thiên Chúa không phá hủy nhưng chữa lành và ban thêm niềm hy vọng. Ngài không kết án nhưng là tha thứ. Ngài không đánh phạt nhưng giải thoát. Cây lau bị giập ngài không bẻ gẫy, tim đèn leo lét người không dập tắt.
Tin mừng hôm nay cho thấy : điều mà Thiên Chúa không chấp nhận đó là những so sánh bất công và những đánh giá tự mãn như ông Pharisêu : « Lạy Thiên Chúa, xin tạ ơn Chúa, vì con không như bao kẻ khác: tham lam, bất chính, ngoại tình, hoặc như tên thu thuế kia ».
Trong bình diện chính trị, các ứng cử viên cũng thường hay đưa ra những bài diễn thuyết theo kiểu người Pharisêu. Dường như những ứng cử viên và các đảng phái chỉ biết đề cao bản thân và đảng của họ và dìm các ứng cử viên đối lập cũng như các đảng đối lập. Trong việc tranh cử, các ứng cử viên có thể dùng những mánh khóe, những lời nói gian dối, và mọi phương tiện khác để đạt được mục đích. Và thực tế là sau khi đắc cử, mấy khi họ giữ những lời họ hứa hẹn.
Bị ảnh hưởng với xã hội đề cao cá nhân, đề cao siêu nhân, chúng ta cũng thường tự cho mình hơn người khác, khi tìm kiếm chỗ nhất, địa vị cao, quyền lực, sự giàu có… ! Những ai không đáp ứng với tiêu chí và và ngang hàng với mình thì bị bỏ lại đàng sau, và bị coi thường.
Qua hai thái độ cầu nguyện này, Thiên Chúa muốn chúng ta suy gẫm về vị trí mà chúng ta đảm nhận trong đời sống và về những mối tương quan mà chúng ta phải có với Chúa và tha nhân.
Dụ ngôn của Chúa Giê-su gửi đến cho những ai tự cho mình hơn những người khác và những ai có xu hướng khinh thường những người không cùng đẳng cấp với mình trên bình diện tôn giáo, chính trị và xã hội.
Mỗi chúa nhật, chúng ta cử hành Thánh lễ bằng việc nhận ra rằng chúng ta là kẻ tội lỗi. Điều đó giúp mỗi người thấy được thân phận của mình để không lên mặt với người khác và không so sánh cũng như tự mãn với chính bản thân. Khi nhìn nhận rằng mình là tội nhân, có nghĩa là chúng ta đã sẵn sàng nhận sự tha thứ của Thiên Chúa với lòng biết ơn và khiêm tốn.
Tham dự Thánh lễ chúa nhật là một dịp để chúng ta gặp gỡ nhau, để cùng đón nhận lòng thương xót Chúa và sự dịu hiền của Ngài đối với mỗi người chúng ta. Chúng ta không được tự cho mình hơn người khác, bởi vì Chúa sẽ đón nhận những ai khiêm tốn, nhìn nhận thân phận yếu đuối của bản thân mình. Amen.